Kalkulatorami posługujemy się od pierwszych klas szkoły podstawowej, a najprostsze urządzenia możemy kupić już za kilkanaście złotych. Posiadanie kalkulatora jest więc rzeczą oczywistą i zwykle nie zastanawiamy się nad tym, o ile trudniejsze byłoby codzienne życie bez niego. A przecież liczenie nie zawsze było tak łatwe.

Elektroniczne kalkulatory, jakimi posługują się dziś prawie wszyscy, są stosunkowo nowym wynalazkiem; pierwsze z nich powstały w połowie XX wieku, a więc mniej niż 100 lat temu – opowiada nasz rozmówca z firmy DEMUS.

Kalkulatory mechaniczne

Pierwszymi narzędziami, jakimi ludzie posługiwali się do wykonywania obliczeń arytmetycznych były kości, kamyki i tablice liczebne, z których z czasem wyewoluowały liczydła. Dopiero w 1642 roku Wilhelm Schickard zaprojektował pierwszy kalkulator mechaniczny, który był zdolny do przeprowadzanie czterech najprostszych operacji arytmetycznych. Zaledwie kilka dekad później swoją wersję kalkulatora mechanicznego o zbliżonych możliwościach zaprezentował Pascal.

Jednak dopiero rewolucja przemysłowa dała grunt podatny do stworzenia pierwszej maszyny liczącej o znaczeniu komercyjnym. W 1820 francuski wynalazca, Charles Xavier Thomas zaprojektował arytmometr, będący mechaniczną maszyną liczącą, uznawaną za oficjalnego poprzednika kalkulatora. Urządzenie było zasilane ręcznie za pomocą korby lub elektrycznie, a jego możliwości sięgały nawet pierwiastkowania. W roku 1851 arytmometr trafił do produkcji i stał się dostępny dla masowego odbiorcy. Pokaźne rozmiary i waga maszyny umożliwiała wyłącznie stacjonarne użytkowanie.

Kolejnym przełomem w ewolucji kalkulatorów było opracowanie pierwszego przenośnego urządzenia obliczeniowego w 1948 roku. Kalkulator Curta wyglądem przypominał małą puszkę z ośmioma suwakami po bokach. Za ich pomocą wprowadzało się liczby. W górnej części urządzenia znajdowały się wyświetlacze: mniejszy, będący licznikiem obrotów i większy, na którym wyświetlał się wynik obliczeń. Kalkulator Curta wykonywał dodawanie, odejmowanie, mnożenie i dzielenie. Jego wielką zaletą, obok niewielkich rozmiarów, była niesamowita dokładność.

Kalkulatory elektroniczne

W roku 1970 zakończono produkcję kalkulatorów Curta. Mechaniczne urządzenie zostało wyparte przez znacznie łatwiejsze w obsłudze, klawiszowe kalkulatory elektroniczne. Rynek zdominowały urządzenia Sumlock ANITA produkowane od 1961 przez brytyjską firmę Bell Punch, choć swoje kalkulatory elektroniczne już od pewnego czasu produkowali Japończycy (CASIO).

Kalkulatory ANITA pracowały cicho, szybko i dokładnie, jednak jego wadą była pokaźna waga, dochodząca 15 kg. Choć te kalkulatory nie mogły być stosowane jako urządzenia przenośne, to właśnie one były inspiracją dla przyspieszonego rozwoju kalkulatorów elektronicznych.

Wkrótce technologią zainteresowali się inni producenci i swoje propozycje elektronicznych maszyn liczących przygotowali m.in. Canon, Toshiba, Sony, SCM. Największe firmy na całym świecie rozpoczęły wyścig do produkcji kalkulatorów mniejszych, prostszych w obsłudze i mniej energochłonnych.

W latach 70. XX wieku przenośne kalkulatory elektroniczne zasilane bateriami były już rzeczywistością. Pierwsze z nich pojawiły się w Japonii i wkrótce podbiły cały świat. Dalsza historia kalkulatora to intensywne prace nad poprawą dokładności, wydajności i możliwości obliczeniowych urządzeń. Obecnie, zaledwie 60 lat od chwili, gdy pierwsze elektroniczne kalkulatory ujrzały światło dzienne, dysponujemy urządzeniami obliczeniowymi, które pozwalają na szybkie wykonywanie działań na skomplikowanych funkcjach matematycznych, a nawet ich graficzną prezentację.